Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Theodore Roosevelt op 60-jarige leeftijd overleed. Theodore Roosevelt was de president die de transformatie doormaakte van nieuwe jonge natie, voornamelijk gebaseerd op een agrarische samenleving, naar een geïndustrialiseerde wereldmacht op zowel economisch als militair gebied. Dankzij Roosevelt werd de twintigste eeuw de Amerikaanse eeuw. Het is daarom wellicht interessant om juist nu daarom terug te blikken op wie hij was en wat we kunnen leren van zijn tijd, aangezien de huidige wereldorde momenteel opnieuw een transitie doormaakt.
De wereld is in transitie. Mede door de financiële crisis van 2008, president Trumps protectionisme, Brexit en het opkomend nationalisme in Europa stelt Rob de Wijk daarom dat de 21e eeuw de eeuw van China wordt. Tegelijk ondergaan we ook als Nederland een transitie, van een land met een lineaire economie naar een circulaire economie waarbij zoveel mogelijk grondstoffen worden hergebruikt. Van een land afhankelijk van fossiele grondstoffen naar een energieneutraal land in 2050. Allemaal om de natuur te beschermen en klimaatverandering tegen te gaan.
Terwijl de maatregelen die de overheid nu neemt op veel weerstand stuiten, lukte het honderd jaar geleden Roosevelt wél om zonder veel weerstand tijdens zijn presidentschap circa 230 miljoen hectare grond (!) aan te wijzen als beschermd natuurgebied. Wat was zijn geheim?
Hoewel Roosevelt werd geboren in de hoogste sociale klasse en voldoende financiële middelen had om de rest van zijn leven een comfortabel leven te leiden koos hij ervoor om op jonge leeftijd politiek actief te worden. Na zijn eerste jaren in de politiek verruilde hij de geciviliseerde oostkust voor een ruw leven als cowboy in het Wilde Westen, waar hij er niet voor terugdeinsde om zwaar fysiek en soms gevaarlijk werk te doen. In deze periode kreeg hij veel waardering voor de ‘gewone man’. Zo zou hij later vaak verklaren dat: ‘The true welfare of the nation is indissolubly bound up in the welfare of the farmer and wage-worker; of the man who tills the soil, and of the mechanic, the handicraftsman, and the laborer’. Maar de waardering was wederzijds want doordat hij uit zijn ‘bubbel’ kwam en zich vrij bewoog in de laagste sociale klasse kreeg ook de ‘gewone man’ waardering voor Roosevelt.
Het was ook in deze periode dat Roosevelt zag welke destructieve invloed de mens op de natuur had. Sinds de kolonisatie van het westen waren er bijvoorbeeld meer dan 60 miljoen bizons vermoord, veel onaangeroerde prairies veranderd in boerderijen en voor elke 10 bomen die er werden gekapt kwam er maar 1 terug. Hij wist de Amerikanen te overtuigen van de noodzaak om de natuur te beschermen. Dit kwam omdat veel Amerikanen, uit alle sociale klasse, Roosevelt zagen als een van hen en hem daardoor volkomen vertrouwde.
Er zijn ook duidelijke overeenkomsten tussen de tijd waarin Roosevelt leefde en onze tijd. Zo zorgde de industriële revolutie ervoor dat machines de spierkracht van de mens overbodig maakte. Dit had grote sociale consequenties waarbij de kloof tussen arm en rijk verder werd vergroot. Inmiddels ondergaan we de vierde industriële revolutie waarbij robots in combinatie met kunstmatige intelligentie naast onze spierkracht ook ons denkvermogen buitenspel. Net als in de tijd van Roosevelt zal deze verandering een grote impact hebben op de samenleving. Recent stelde vicepremier Hugo de Jonge op het Christelijk-Sociaal congres dat: ‘Het overbruggen van de kloven in onze samenleving is een van onze belangrijkste opdrachten, zo niet de belangrijkste’. Ook trok hij de opvallende parallellen tussen de 19e eeuw en onze tijd. Het mag duidelijk zijn dat ik deze analyse deel en dat ook Theodore Roosevelt het overbruggen van kloven als een van zijn belangrijkste opdrachten zag.
Om deze kloof te dichten en het vertrouwen in de politiek te vergroten kwam recent minister van Binnenlandse Zaken Kasje Ollongren met het ‘democratiefestival’. Een festival waar uiteindelijk vooral bestuurders, ambtenaren, studenten politicologie en lobbyisten naar toe kwamen. Geloof mij, deze groep hoeft niet te worden overtuigd van het nut van een goed functionerende democratie. Ik heb sterk het gevoel dat dit soort ‘ideeën’ averechts werken aangezien hiermee de groep mensen die steeds minder vertrouwen in de politiek heeft niet op zoek is naar hippe feestjes maar gewoon naar oprechte en vooruitstrevende politici die oog hebben voor hun zorgen. Men is op zoek naar een Theodore Roosevelt van onze tijd.
Derk Boswijk (1989) is ondernemer, CDA fractievoorzitter in de Provincie Utrecht en reservist bij de Koninklijke Landmacht. Vanaf deze maand is het boek ‘Theodore Roosevelt, De Progressieve Populist’ te koop als paperback (€ 16,95) en e-book (€ 4,50). Klik hier voor meer informatie.