Toen ik zaterdagmiddag gezellig keuvelend met een ex-partijgenoot arriveerde in Nijkerk werden we geconfronteerd met protesterende boeren en hun trekkers. s’Avonds, toen het journaal opende met ‘het CDA congres’ en ik NRC las, snapte ik dat de stikstof ochtend (waar ik niet bij was geweest) het nieuws van de dag bepaalde. Ergens is dat zuur als je net terugkomt van een dag vol inspiratie, dynamiek en toekomstperspectief. Maar aan de andere kant is het ook precies zoals het moet zijn: de dag van de christendemocratie hoort geen nieuws te zijn. De dag van de christendemocratie is een dag voorbij de waan van de dag. En dat was het.

Dé gemeenschapspartij
De openingsspeech van Hoekstra was een ferm weerwoord tegen de ‘ieder voor zich’-maatschappij. Dat dat geen basis is voor een samenleving is wat christendemocraten bindt. Sammy Mahdi pakte daarna het podium en nam ons energiek, humoristisch en anekdotisch mee langs zijn (tien) concrete aanbevelingen voor de christendemocratische partij.

Mahdi’s uitsmijter (‘Wij moeten opnieuw dé gemeenschapspartij van Europa worden’) was inspirerend. En inderdaad. De christendemocratie is en blijft de enige ideologie die expliciet de gemeenschap van mensen op nummer één zet. Niet de staat, noch de markt, is in staat een samenleving te creëren, dat doen gemeenschappen en die moeten dan ook expliciet en voortdurend gesteund worden door een overheid die faciliteert in plaats van regelt en beperkt. In Rotterdam zien we het nu gebeuren: een coalitie van liberalen (VVD en D66) met lokaal-rechts (Leefbaar) en identitair-links (DENK) heeft geen enkel oog voor lokale gemeenschappen en verenigingen.

Misschien heeft het CDA deze brede definitie van de rechtsstaat te lang veronachtzaamd door mee te liften met ‘law and order’ partijen?

Lokale worteling
Ook lokale worteling is van oorsprong typisch christendemocratisch. Geerten Boogaard expliciteerde dat in de deelsessie ‘tussen straat en raad’ door te stellen dat het CDA van alle landelijke partijen in de kern de meest lokale is. Het Rijnlands denken en het beginsel van de soevereiniteit in eigen kring wijst ons hierbij de weg als het gaat om lokale economie, gezins- en verenigingsleven.

Maar ook zo’n samenleving kan niet zonder een rechtsstaat en die rechtsstaat wordt veel te vaak slechts ingevuld door alleen de wetten, regels en plichten te benoemen. Gelukkig besprak Ernst Hirsch Ballin in zijn deelsessie zijn pas uitgebrachte boek waarin hij de rechtsstaat terugplaatst in een veel breder perspectief van (sociale) grondrechten en menselijke waarden. Bij die ideologie voelde zijn collega bij de deelsessie, vluchteling Kiza Magendane, zich thuis toen hij Nederland leerde kennen, maar ondertussen is Kiza geen CDA-lid meer. Misschien heeft het CDA deze brede definitie van de rechtsstaat te lang veronachtzaamd door mee te liften met ‘law and order’ partijen?

Hoe laden we opnieuw het Rijnlands model en de soevereiniteit in eigen kring?

Urgentie mist
Wij christendemocraten moeten vol overtuiging onze standpunten laden vanuit onze rotsvaste beginselen, die uiteindelijk hun oorsprong vinden in de notie dat we als mens pas tot ons recht komen in relatie tot de ander: seeing us in them zoals Hoekstra parafraseerde. Of, zoals de Rotterdamse Pauline Calmez zei bij de plenaire afsluiting: ’als je niet meer nadenkt over wie je bent en hoe je je tot de ander verhoudt krijg je sociale armoede’.

Wat dat betreft biedt het essay van CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma wel houvast, maar ontbeert het concrete richting en invulling in ons dagelijkse politiek handelen. Hoe laden we opnieuw het Rijnlands model en de soevereiniteit in eigen kring? Hoe zorgen we ervoor dat we lokaal geworteld blijven in een verdere versplintering van het politieke landschap? Hoe gaan we aan de slag met het ‘waakzaam burgerschap’ van Hirsch Ballin?

Volgens Heerma moeten we geduld en zelfvertrouwen hebben, maar daar spreekt voor mij niet de urgentie uit die Mahdi wel verwoord.

Veel tijd is er niet meer, maar het was een goede dag voorbij de waan.

René Segers-Hoogendoorn is raadslid in Rotterdam voor het CDA