Het publieke debat gaat, op zich terecht, voornamelijk over regeldruk en geld voor de zorg. Tegelijkertijd moeten we ons elk moment realiseren dat het uiteindelijk gaat om de mensen, die het op de werkvloer moeten doen. Er zijn maatregelen op korte én lange termijn nodig om dit enorme tekort aan medewerkers op te lossen. Het draait om motivatie, ontwikkeling en waardering. 
Feit: Er dreigt een tekort van 125.000 zorgprofessionals over een paar jaar. Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd in opdracht van V&VN, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden. Feit: Veertig procent van de Nederlanders ervaart problemen als gevolg van het personeelstekort in de zorg. Dat blijkt uit onderzoek van de Patiëntenfederatie Nederland. Ik maak onderscheid tussen de huidige medewerkers en de nieuwe aanwas. Toen ik zelf als achttienjarige leerling-verpleegkundige begon koos ik voor een beroep waarin ik direct aan het bed zorgde voor patiënten. Mijn studiegenoten en collega’s uit die tijd vormen nu de grootste groep verpleegkundigen. Zij hebben hun beroep met de dag zien veranderen. De zorgvraag verandert snel en neemt toe. Zorg vindt meer en meer plaats binnen netwerken. Kennis over en samenwerking met partners wordt daarom steeds belangrijker. Daarnaast wordt de zorgvraag ook complexer. Dat stelt eisen aan het lerend vermogen van zorgmedewerkers. Tel daarbij op de korte ligduur van patiënten waarbinnen het zorgproces zo efficiënt mogelijk moet worden gecoördineerd.
Het werk van verpleegkundigen, wil ik maar zeggen, is haast niet te vergelijken met bijvoorbeeld twintig of dertig jaar geleden. Het gaat niet langer alleen om zorgen voor, maar zorgen dat. Het vraagt van professionals om continu de zorg af te stemmen op de behoefte en de vermogens van de patiënten. En dat altijd onder tijdsdruk met een hoge werkdruk.. Een van de grootste uitdagingen voor ziekenhuizen en zorginstellingen is om verpleegkundigen en verzorgenden van “mijn generatie” te behouden voor het vak. Er is krapte op de arbeidsmarkt, er is werkdruk, er is regeldruk, maar bovenal is er het gevoel niet meer de aandacht te kunnen leveren die je als professional graag zou willen. En daar zit de kneep, het gaat namelijk tegenwoordig om een andere vorm van aandacht en zorg.
Dit alles doet een appèl op werkgevers om te zorgen voor boeiend en relevant werk dat medewerkers motiveert en waarin passie en betrokkenheid tot hun recht komen. Naast het behoud van de huidige medewerkers, is het hard nodig om jongeren en zij-instromers te interesseren voor een baan in de zorg. We moeten ze laten zien hoe belangrijk dit werk is, dat het veeleisend is en constant in beweging, maar vooral hoeveel je als mens voor een ander kunt betekenen. Dat je kunt helpen en er zijn op de mooie momenten, maar meestal op de moeilijkste, als patiënten op hun kwetsbaarst zijn. Er is belangrijk werk te doen in de zorg. Het gaat niet alleen om de kwantiteit, dat er meer mensen bij moeten, maar ook om de kwaliteit. Er moet een juiste functiemix zijn. Welke verhouding van MBO- en HBO-verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten is er nodig om de zorgvraag van nu en in de toekomst te kunnen beantwoorden? Hoe kunnen medewerkers zich blijven ontwikkelen en in hun functie blijven groeien? Laten we tegelijkertijd uitkijken dat er geen tweespalt komt onder de verpleegkundigen.
Neem even mijn vriendin Beppie. Beppie heeft de ‘oude inservice opleiding’ gedaan en werkt al dertig jaar in het ziekenhuis, heeft menig HBOV-er en co-assistent ingewerkt. Heeft de IC-CC opleiding gedaan, vorig jaar haar post HBO-diploma behaald voor hart- en vaatverpleegkunde en draait poli’s voor de internisten. Desondanks wordt ze nog steeds niet erkend als HBO-er en dat frustreert haar mateloos. Hoe zorgen we dat Beppie ook gemotiveerd en gewaardeerd haar werk blijft doen? In de zorg drijft alles op de mensen die de zorg bieden. Discussies en sentimenten over rangen en standen helpen niet. Het moet gaan over taken en verantwoordelijkheden van een gedifferentieerd en divers personeelsbestand. Er zijn in de zorg geen ‘mindere goden’! Elke functie en elke bijdrage is broodnodig en waardevol.
In Ziekenhuis Gelderse Vallei zijn we volop bezig met aandachtige zorg. Onze Verpleegkundige AdviesRaad heeft een plan geschreven over professionalisering met een ontwikkelagenda tot 2020. Wij leiden volop verpleegkundigen op, zowel MBO-ers, maar ook van MBO naar HBO. Bij ons is iedereen welkom! Elke dag ben ik getuige van de passie en betrokkenheid van onze zorgprofessionals. Om het vak aantrekkelijk te maken en te houden is echter meer nodig dan de inspanningen van een enkele zorginstelling of ziekenhuis. De zorg kan niet zonder de zo verdiende persoonlijke en maatschappelijke waardering. Trots zijn op de zorg, dat zouden meer mensen moeten doen!