Sander van Waveren is sinds 2010 Raadslid voor het CDA in Utrecht, en is vanaf 2013 fractievoorzitter. Als Raadslid staat hij bekend om zijn vasthoudende aanpak in het bijzonder rondom het dossier van de Uithoflijn. Redactielid Matthijs Buijs ging met hem in gesprek en vroeg hem een christendemocraat maakt en hoe dit terugkomt in zijn politiek handelen?

Wanneer wist je dat je een christendemocraat was?
Dat is geleidelijk gegaan. Ik ben als student snel lid geworden van het CDA omdat ik daarop stemde. De jaren daarna ben ik me steeds meer gaan beseffen dat het denken van het CDA over gespreide verantwoordelijkheid het enige juiste antwoord is op de complexiteit van de samenleving. Het christendemocratisch denken biedt me ook elke keer goed houvast voor het politieke werk in de gemeenteraad, al zoeken we ook wel actief naar de juiste woorden die daar in deze tijd bij horen.

“Het denken van het CDA over gespreide verantwoordelijkheid is het enige juiste antwoord op de complexiteit van de samenleving.”

Onze themareeks gaat over wat ‘de christendemocratie’ is. Wat is ‘de christendemocratie’ volgens jou, en hoe past dit in een geseculariseerd land?
De beginselen van waaruit de christendemocratie politiek voert zijn gevormd door de eeuwen, die zijn prima bestand tegen een beetje secularisatie. De kunst voor het CDA is om die beginselen zichtbaar te maken en in de praktijk effectief toe te passen op een manier die voor meer dan alleen een christelijke achterban aanspreekt. Solidariteit, rentmeesterschap, subsidiariteit zijn niet aan een tekentafel bedacht, maar zijn de neerslag van millennia ervaring met goed bestuur. Die kun je uit de Bijbel halen, maar ook uit andere bronnen. Daarmee onderscheidt het zich van de intellectuele basis van andere stromingen, zoals liberalisme en socialisme, die uiteindelijk allemaal een soort theoretische mal op de samenleving willen drukken. 

Wat is de belangrijkste eigenschap van een christendemocraat?
Luisteren. Voor een christendemocraat begint het politieke handelen bij de samenleving. De Nederlandse politiek heeft te veel druktemakers die zelf proberen te verzinnen wat belangrijk is, of die teveel gericht zijn op de politieke arena en de (sociale) media daaromheen. Zinvol politiek handelen begint in de samenleving, waar burgers, ondernemers of organisaties in de knel komen. Dan gaat politiek ook niet om de aandacht, maar om het verschil dat je probeert te maken.

Kan je in het kort iets vertellen over waar je je voornamelijk mee bezighoudt als Raadslid?
Het leuke van raadswerk is dat je je met heel veel verschillende dingen bezig bent. Over het algemeen besteed ik veel tijd aan het ontrafelen van kleine ergernissen: vaak krijg je een signaal uit de samenleving, waar een heel verhaal en beleid van de gemeente achter blijkt te zitten. Een individueel geval kan aanleiding zijn om voor heel veel inwoners beter beleid te maken. De laatste tijd bijvoorbeeld met vechtsportverenigingen, die spelen een belangrijke rol in wijken als Overvecht en Kanaleneiland, maar passen nog helemaal niet in het sportbeleid van de gemeente.

Hoe merk je tijdens het debat dat jij een christendemocraat bent?
Ik weet niet of er christendemocratische ‘stijlkenmerken’ zijn voor politici. Ik denk dat die net zo divers zijn als bij andere partijen. Wat ik zelf doe, en belangrijk vind vanuit de focus op de samenleving, die bij de christendemocratie hoort, is mijn inbreng te baseren op wat ik in de praktijk zie en hoor. Regelmatig zijn dat voorbeelden van vrijwilligersorganisaties die er niet uitkomen met de gemeente. Ik probeer in het debat die praktijk van buiten het stadhuis in te brengen. Als ik het probleem in de praktijk niet zie dan laat ik een discussie vaak aan me voorbij gaan of benoem ik dat.

Welk boek zou elke christendemocraat moeten lezen?
Lees een atlas! Een atlas laat zien hoeveel er is dat je nog niet kent en maakt nieuwsgierig. Een goede atlas bevat bovendien verschillende perspectieven om naar hetzelfde gebied te kijken. Er zijn meer boeken die dat doen en op andere thema’s, maar als planoloog kan ik zelf ook nog eindeloos naar kaarten kijken. Het is een uitstekende vorming, wat mij betreft!

Wie is jouw ideaaltype christendemocraat?
Er zijn in het verleden veel goede christendemocraten geweest natuurlijk. Zelf vind ik dat iemand als Ludwig Windthorst meer aandacht verdient. Hij was een Duitse (Hannoveriaanse) parlementariër in de 19de eeuw. Als leider van de Katholieke Zentrumspartei verdedigde hij zijn eigen, Katholieke, minderheid, maar ook andere minderheden zoals de Joodse gemeenschap. Door velen werd hij gezien als Duitslands grootste parlementariër uit die tijd. Door de politieke dominantie van Bismarck in die tijd is er helaas weinig aandacht voor andere leiders, terwijl Windthorst wat mij betreft zeker meer aandacht verdient!

Waar zou het CDA zich de komend vijf jaar wat jou betreft vooral mee bezig moeten houden?
Ik denk dat het CDA over het algemeen vrij goed is in het in beeld brengen van maatschappelijke opgaven en die op realistische wijze en met draagvlak uitvoeren. Ik denk dat het CDA – en de politiek als geheel trouwens – zich nog onvoldoende rekenschap geven van een aantal opgaven die dieper gaan. De complexiteit van het openbaar bestuur als geheel (van gemeenten tot aan de EU) en de toenemende digitalisering vragen een uitgebreidere visie. Als we dat niet doen zal er komende jaren steeds meer frictie ontstaan en blijven we politieke lapmiddelen toepassen.

“Bij twijfel is solidariteit leidend.”

Wat is voor jou het belangrijkste CDA-uitgangspunt?
Ik ben afgestudeerd op het subsidiariteitsbeginsel, dat is niet voor niks. Ik vind de gedachte van gespreide verantwoordelijkheid een kernbegrip waarmee het CDA zich onderscheidt van andere politieke stromingen. De flexibiliteit en wendbaarheid die het van de overheid vraagt in relatie tot maatschappelijke initiatieven vind ik in deze tijd ook uitstekend passen.

Als twee uitgangspunten met elkaar in spanning zijn, wat moet dan leidend zijn wat jou betreft?
Bij twijfel is solidariteit leidend. Uiteindelijk gaat christendemocratische politiek over mensen en de zorg voor elkaar. Het is daarbij altijd zoeken naar de juiste manier en dan staat het liefhebben van de naaste voorop. Waakzaamheid is wel geboden, want solidariteit – zeker van overheidswege – kent altijd grenzen: financiële en praktische, maar ook morele.

Sander werd geìnterviewd door Matthijs Buijs. Matthijs is redactielid van christendemocraat.nl en werkt als coördinerend beleidsmedewerker bij het ministerie van financiën.