In de nasleep van de teleurstellend verlopen Provinciale Statenverkiezingen en ongeveer een jaar voor de Europese Parlementsverkiezingen doemt de vraag in alle hevigheid op: waar staat de christendemocratie in deze tijd voor? Welke opdracht ligt er voor het CDA gegeven de huidige maatschappelijke context? Ligt die er überhaupt? Ik denk van wel. Om die uitdaging het hoofd te bieden en deze misschien wel laatste kans te pakken moet er wel wat gebeuren: benut de denkkracht binnen de partij, staar je niet meer blind op besturen en stimuleer het open debat. Kortom; werk aan een moderne christendemocratie.

Oefening
Het formuleren van antwoorden op bovenstaande vragen is een oefening die elke partij regelmatig moet uitvoeren om relevant te blijven. Juist omdat die maatschappelijke context zo razendsnel veranderd. Stikstof, migratie, volkshuisvesting en de energietransitie staan bijvoorbeeld nadrukkelijker op de agenda dan pakweg 5 jaar geleden. Ook de polariserende samenleving, waar het CDA een manhaftige maar uiteindelijk ineffectieve poging toe deed om het als verkiezingsthema naar zich toe te trekken, neemt toe en moet geadresseerd worden.

De vertaalslag van het gedachtegoed naar de uitdagingen van nu heeft wel iets weg van krachtsport: use it or lose it. Wanneer de spieren niet regelmatig worden belast, getest en verrast, verliezen ze hun kracht en daarmee hun omvang. En om dat laatste gaat het nu juist bij verkiezingen: het aantal zetels. Invloed. Relevantie.

De vertaalslag van het gedachtegoed heeft wat weg van krachtsport: wanneer de spieren niet regelmatig belast, verrast en getest worden, verliezen ze hun kracht. Use it or lose it.

Meebesturen geen doel op zich
Kijkend naar de peilingen (dat doe ik liever niet deze dagen) lijkt die omvang te slinken. Een blik op de verkiezingsuitslag van 15 maart leert dat het een harde realiteit is geworden. Door een ironische ideologische speling van het lot schaadt het de uitgangspositie van al die CDA-fracties ten opzichte van coalitievorming in de Staten op het eerste gezicht nauwelijks. Logischerwijs kijkt BBB eerst naar het CDA voor zijn landbouwagenda. ‘We doen bijna overal mee’, klinkt er her en der alweer voorzichtig tevreden, waarbij vermeld moet worden dat die uitgangspositie ook een ondergeschikte is: de regie ligt bij BBB. Hoe dan ook, de (provinciale) vraagstukken zoals hierboven geschetst zijn gebaat bij een christendemocratische op de samenleving gerichte benadering.

Toch moet het CDA ervoor waken dat dit niet af gaat leiden van de hoofdtaak: het formuleren van een overtuigend en gefundeerd antwoord op de vraag waar de christendemocratie in deze tijd voor staat. Laat meebesturen ook geen doel op zich worden. “Laten we ons er in plaats daarvan een eer in stellen dat we door komende generaties gekend worden als de partij die naast mensen staat en verbinding maakt”, stelde Wim Driebergen in dat licht eerder op deze site. Velen reageerden via de website en onze sociale mediakanalen met instemming.

Debatcultuur
Terug naar de metafoor van politiek als krachtsport. Te lang zijn er, wellicht vanuit een soort defaitisme dat een door het christelijk denken geïnspireerde partij er in deze geseculariseerde tijd ‘niet meer zo toe doet’, te weinig trainingsuren gemaakt om de beschikbare elementaire maatschappijvisie te actualiseren. Een bescheiden electorale positie is een onvermijdelijk gevolg. Het was eerder al tekenend dat de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 pas na afloop leek te beginnen. De visiestukken op respectievelijk wonen, klimaat en de agrarische sector zijn stuk voor stuk overtuigend en maken op soepele en toegankelijke wijze die vertaalslag, maar kwamen dus te laat. Toch hebben die inspanningen een zilveren randje: waar het debat binnen de partij zich tijdenlang leek te beperken tot ‘meedenken over strategie’ en ‘praten over de poppetjes’ ging het weer meer over de inhoud.

Kiezers zoeken bij je standpunten, in plaats van andersom.

Denkkracht
Op dit opinieplatform, zeg ik als hoofdredacteur met enig genoegen, maar ook op congressen, in commissies, bij lokale afdelingen en in allerhande denktanks en praatgroepjes wordt weer volop gediscussieerd en worden er pogingen ondernomen om helder te definiëren wat het partij-DNA (ook alweer) is. Terecht merkte de voorzitter van Christendemocraat.nl Peter Noordhoek op dat het debat binnen de partij terug is, maar de slagkracht nog ontbreekt. Janny Bakker-Klein en Gert-Jan van Dommelen bepleitten op deze site een politiek vanuit het hart, tegen een al te technocratische aanpak. Moreel leiderschap, noemt Rotterdams raadslid René Segers het. “Een waardenset die ervoor zorgt dat je te allen tijde voorbij de waan van de dag kunt denken en handelen.”

Kortom, de denkkracht en het enthousiasme zijn er nog altijd. Nu is het zaak die om te zetten naar politieke overtuiging. Met andere woorden: kiezers zoeken bij je standpunten, in plaats van andersom. De spieren aanspannen en langzaam weer aan terrein winnen.

Europese verkiezingen
We zullen wel moeten. De Europese Parlementsverkiezingen van 2024 komen dichterbij. Het is een verkiezing die zeker in vergelijking met de Tweede Kamerverkiezingen wat onder de radar blijft, maar waarvan de beleidsmatige gevolgen moeilijk onderschat kunnen worden. Niet in de laatste plaats inzake het stikstofdossier, getuige ook de strenge brief van Eurocommissaris Sinkevicius en de oproep van prominent EVP’er (waar het CDA in het Europees Parlement toe behoort) Roberta Metsola om de coronaherstelfondsen in te zetten voor de landelijke gebieden. Het CDA heeft er alle baat bij om zich slim te positioneren en met een stevige ‘eigen’ visie op de Europese uitdagingen, waaronder dus landbouw, te komen. Laten we ons vooral niet verleiden om ons naar aanleiding van de recente verkiezingen te presenteren als een VVD of een BBB light. Het origineel is altijd beter en dat geldt zeker voor het CDA.

Te lang zijn er te weinig trainingsuren gemaakt om de beschikbare elementaire maatschappijvisie te actualiseren.

Migratie
Over ‘terug naar de inhoud gesproken’, recent is Tom van Erp toegetreden tot de redactie. Tom is masterstudent Politiek en Parlement aan de Radboud Universiteit en gespecialiseerd in sociale politiek en migratie. Als onderdeel van zijn afstuderen gaat hij zich daar voor Christendemocraat.nl mee bezighouden en een reeks artikelen publiceren waarin verschillende aspecten van migratie, integratie en asiel onder een christendemocratische loep worden gelegd. We merken het aan de verhitte discussie over de spreidingswet; migratie en integratie trekken gemakkelijk nieuwe scheidslijnen tussen mensen en gemeenschappen. Wat mij betreft ligt er voor het CDA een schone taak om het hoofd koel te houden en te verbinden. Ook op dit thema kan het zeker geen kwaad om te, zoals we bij het CDA inmiddels traditiegetrouw noemen, ‘herbronnen’. Het eerste artikel in de reeks verschijnt volgende week.

Draag bij / denk mee
Christendemocraat.nl is een onafhankelijk platform, geschreven en geredigeerd door vrijwilligers. We houden de kosten laag, maar willen graag een volgende stap zetten, bijvoorbeeld met de website en qua vormgeving. Donaties zijn van harte welkom op Stichting Christendemocraat NL66RABO0163786173. Zin om mee te denken/werken aan de ontwikkeling van ons rijke gedachtegoed? Kun je niet wachten om in de pen te klimmen? Schroom niet een mailtje te sturen naar info@christendemcraat.nl!

Barend Tensen is hoofdredacteur van Christendemocraat.nl