Het is eindelijk zover. Na het coalitieakkoord is er op zondag 2 januari ook een compleet kabinet bekend van de vier partijen, inclusief alle bewindspersonen van het CDA. Wat kan van dit nieuwe kabinet worden verwacht? Een andere ‘bestuurscultuur’? De verwachtingen zullen waarschijnlijk laag worden gehouden, al doet de vernieuwing in de samenstelling, inclusief de man-vrouw balans, wel goed. Maar wat is dat precies, zolang het om dezelfde vier partijen gaat en dezelfde minister-president? Nee, waarschijnlijk zal het accent op ‘daadkracht’ uitkomen. De agenda is er, het geld is er, de extra bewindspersonen zijn er – let op onze daden.

Tweedeling
En daar is zeker niets mis mee. Ook al omdat er een soort nieuwe tweedeling lijkt te zijn in de samenleving. Er is een deel, gelukkig het grootste deel, dat veel kritiek had en heeft op het kabinetsbeleid, maar per saldo gewoon doet wat de overheid van hen vraagt en zich vooral ergert omdat te veel niet handig gaat of omdat men gewoon moe is. Een ander deel bevindt zich aan de andere kant van een diepe kloof van wantrouwen en niet-begrijpen. Electoraal kun je eigenlijk alleen nog het eerste deel van de bevolking bereiken. Dat levert toch een vreemde situatie op. De huidige coalitiepartijen beschikken in de peilingen over lang geen meerderheid, maar hebben eigenlijk nergens om naar toe te bewegen. Niet naar onmachtig links, niet naar onmogelijk rechts. Dat levert een situatie op waarin de coalitiepartijen zich wel degelijk ook ten opzichte van elkaar moeten profileren.

We komen terug van heel erg ver, van heel erg diep.

Binnengehaald?
Dit is een conservatief-progressief liberaal kabinet met confessionele accenten. Elke partij zal in de keuze van haar programmatische punten en in de keuze van haar bewindspersonen de ruimte hebben gekregen of genomen om zich daarin te profileren. Het CDA heeft dat in ieder geval veel beter gedaan en veel beter dan in de beeldvorming over is gekomen. Toch blijft die ruimte beperkt. De discussies over voltooid leven en artikel 23 zijn eerder geneutraliseerd dan binnengehaald. Zelfs minder ethisch beladen thema’s als de afschaffing van het leenstelsel zullen door dit akkoord niet zonder meer en in ieder geval niet snel tot de gewenste realiteit leiden. Er is wel veel binnengehaald, ook op cruciale dossiers als stikstof en het klimaatbeleid, maar het grote publiek zal daarin waarschijnlijk niet de verdienste van het CDA zien. Hoe erg is dat?

Onze opgave
Koel kijkend, is het misschien wel goed dat in de beeldvorming het CDA helemaal geen stempel op akkoord en kabinet heeft kunnen drukken. We komen terug van heel erg ver, van heel erg diep. Staat iedereen nu klaar om het CDA weer met open armen te begroeten? Nee, natuurlijk niet. Nog lang niet. Er is ook geen garantie dat het alsnog gaat lukken. Er is wel garantie dat er altijd hoop is.

We moeten durven stoppen met semi-professionele mediaspelletjes.

Onze opgave is meervoudig. De eerste: doorbouwen. In het verlengde van Zij-aan-Zij zijn we nu de stukken op het bord aan het zetten. Daar waar onze bewindspersonen zijn, moet die doorpakken en met nieuwe plannen komen. Veel zal aan de fractie zijn.

De tweede: leren werken in de luwte. In alle creativiteit constructief blijven. Durven stoppen met semi-professionele mediaspelletjes.

De derde: onszelf terugvinden. Dus optreden in lijn met wie we willen zijn: de mens blijven zien, de verbinding blijven zoeken, inspiratie en betrokkenheid waarderen. Dus dagelijks laten zien dat we anders met elkaar omgaan dan wat we Nederland eerder hebben laten zien.

De vierde: kunnen tegendenken. Pas op dat we te veel meegaan in politiek-correct groepsdenken. Onze kiezersgroep van bezorgde, maar welwillende leden en kiezers blijven zien en ontmoeten.

De vijfde en laatste: we zullen blijfkracht moeten tonen. Als dit kabinet onder de onvermijdelijke slijtage gaat leiden, moeten onze bewindspersonen en fractie nog vol veerkracht overeind staan. Als dit liberale kabinet er niet meer staat, zullen we er als christendemocraten nog wel staan.

Geen gemakkelijke opgave. Dan is het des te mooier als het wel lukt.

Peter Noordhoek
Voorzitter christendemocraat.nl