Kiezers houden niet van intern gedoe. De eerste reflex van een politieke partij is dan ook om kritische geluiden te pareren met een oproep tot eenheid. Maar het hanteren van dit mantra kan verstikkend werken. Niet zo handig als, zoals nu bij het CDA, een inhoudelijk debat juist aan de orde is. Dat het rommelt binnen de partij is een eufemisme, dat we in de peilingen op een all-time low staan is een feit, maar “dat niemand groter is dan partij” is nog steeds de vigerende leuze. Eensgezindheid boven alles. Het lijkt me slimmer om deze reflex los te laten.  

Koers
In de afgelopen 10 jaar maakten steeds meer leden zich zorgen over de koers van het CDA. Te somber, te weinig sociaal en milieuvriendelijk, te veel markt en overheid. Het sluimerend ongenoegen leidde tijdens de lijsttrekkersverkiezing tot een ongekend hoge aanhang voor wat breed gezien werd als  de outsider ten opzichte van de kandidaat van het bestuur. Niet eerder in de geschiedenis van het CDA had de helft van de leden een andere visie dan de partijtop. En de inspanningen van de interim-voorzitter, de zoommeetings, de rapporten en het opstappen van het bestuur hebben de onvrede niet tot bedaren gebracht.

De geest wil maar niet terug in de fles

Ongenoegen
De geest wil maar niet terug in de fles. Mensen, afdelingen, beraden en verbanden roeren zich. Resoluties voor het congres op 11 september doen de ronde. Niemand is echter uit op een partijscheuring of opheffing van het CDA. En dat is veelzeggend. Iedereen die ik spreek staat vierkant achter de beginselen. Het ongenoegen is vooral ideologisch gedreven: hoe vertalen we de beginselen naar de praktijk? Dat soms namen worden genoemd of harde woorden vallen is onvermijdelijk, maar houd deze niet voor de essentie van wat gaande is. Dat is simpelweg de vraag  ‘Waar staat het CDA voor?’’ En die betreft zowel de koers als de partijcultuur.

Ruimte aan het debat
De schermutselingen van afgelopen zomer hebben niet tot een doorbraak geleid. Het is nu tijd om de discussie naar een hoger plan te tillen: Wat is ons doel, waarin onderscheiden we ons, wat is onze bijdrage aan een leefbare toekomst? Aan de organisatie van het congres wil ik zeggen: maak er geen vraag- en antwoordsessie van maar geef en ruimte aan het debat. Laat het maar schuren en knetteren, want dat gebeurt als mensen vechten voor hun idealen. Het pacificerende “Samen de schouders eronder” is op dit moment eerder schadelijk dan constructief voor de toekomst van het CDA.

Marieke van der Werf is partner bij Dröge & van Drimmelen en oud-Kamerlid voor het CDA.