Het idee dat migranten een gevaar zouden vormen voor de Nederlandse cultuur is inmiddels wijdverspreid. Niet in de laatst plaats door de inzet van politieke partijen op de flanken. Men vreest dat met de toestroom van migranten de Nederlandse cultuur een minderheid zou worden en dat deze op den duur zou verdwijnen. In dit artikel beargumenteer ik waarom deze denkwijze niet bij het CDA past.

De ui van cultuur
Hierbij worden de teloorgang van tradities en het verdwijnen van standbeelden die van hun voetstuk zijn gevallen gezien als het eroderen van onze cultuur. De Nederlandse cultuur wordt echter tekortgedaan als deze alleen zou bestaan uit tradities en standbeelden. Cultuur bestaat immers ook uit waarden en normen en andere onzichtbare elementen. Cultuur is als een ui; het heeft lagen. Het is logisch dat men angstig wordt als de zichtbare elementen van de cultuur wegvallen, maar tegelijkertijd moet ook benadrukt worden dat cultuur niet altijd tastbaar is en dus niet zomaar verdwijnt.

Cultuur is diepgaand en verdwijnt hierdoor uitermate moeilijk. De klassieke Griekse tragediedichter. De klassieke Griekse tragediedichter Sophocles zei al: ‘Een mens kan je vermoorden, maar een idee niet.’ Met andere woorden fysieke verschijnselen van een cultuur mogen verdwijnen, maar de cultuur verdwijnt niet.

Sophocles zei al: ‘Een mens kan je vermoorden, maar een idee niet.’

Integratie een dans tussen culturen
Men is steeds kritischer geworden over het zogenaamde multiculturele ‘drama’. Migranten die al een lange tijd in Nederland wonen, zouden niet goed zijn geïntegreerd. De overheid is daarom meer gaan hameren op de integratie, maar het huidige beleid is hierin doorgeslagen.

Ik zou de volgende nuance willen aanbrengen: niet alleen de migranten passen zich aan de Nederlanders aan, maar dat Nederlanders ook (onbewust) aan de migranten. Integratie is een dans tussen de cultuur van de migrant en de Nederlandse cultuur. Integratie betekent niet dat een migrant de Nederlandse identiteit overneemt, het betekent juist dat zijn cultuur (ook) wordt opgenomen binnen de Nederlandse cultuur.

Integratie is een dans tussen de cultuur van de migrant en de Nederlandse cultuur.

De barmhartige migrant
Men zegt wel dat de Nederlandse cultuur en identiteit onder druk staat, maar weten wij zelf wel wat deze cultuur nu precies inhoudt? Sinds de eeuwwisseling is Nederland van een nuchter, tolerant en open land onder Kok naar een optimistische VOC-mentaliteit die met dynamiek over grenzen heen keek onder Balkenende onder Rutte we aangekomen in een fase dat Nederland wordt beschreven als fragiel Delfts blauw porselein. Welke richting kiest zijn opvolger?

Het verschil tussen een migrant en een Nederlander is dat de migrant een sterke identiteit heeft met het land van herkomst en de Nederlander ogenschijnlijk steeds minder. De oefening van het ‘naast elkaar’ leggen van twee contrasterende culturen kan helpen de ‘eigen’ cultuur weer beter te snappen en te omarmen, zonder de ‘andere’ uit te sluiten. Als Nederlanders willen weten wat het betekent om Nederlander te zijn dan kunnen zij te rade gaan bij een barmhartige migrant.

Voor dit artikel sprak de auteur met verschillende migranten.

Tom van Erp is een masterstudent Politiek en Parlement aan de Radboud Universiteit Nijmegen en is gespecialiseerd in sociale politiek en migratie. In het kader van zijn studie loopt hij stage bij de redactie van Christendemocraat.nl.