Afgelopen week heb ik een ochtend mee mogen lopen op de poli met onze oncoloog Arnold Baars, met toestemming van de patiënten. Bestuursvoorzitter van een ziekenhuis kan en wil ik niet zijn van achter mijn bureau. Om koers te kunnen bepalen voor mensgerichte zorg moet ik in de huid van onze artsen en verpleegkundigen kruipen en met eigen ogen zien hoe wij zorg aan onze patiënten leveren.
Deze ochtend ijlt nog na in mijn gedachten. Wat een verantwoordelijkheid om mensen met kanker te begeleiden tijdens hun ziekteproces. Misschien niet eens vanwege het bedenken van de juiste behandeling, maar veel meer omdat hun begeleiding tijdens het ziekteproces zo bepalend is voor mensen. Vooral op die momenten dat er nog maar weinig perspectief is en je misschien maar korte tijd aan iemands leven mag toevoegen. De dood die in sommige gevallen als een zware deken over levens hangt. De verstikkende vrees voor het naderende einde. En dan ben jij de dokter die de moeilijke boodschap moet brengen. De dokter die mensen de hoop moet ontnemen en hen vervolgens begeleidt naar het einde.
Het ontroerde me dat de deskundige dokter zo mooi samenviel met de betrokken mens, achter de dokter. De dokter die een afweging moet maken tussen wel of niet doorbehandelen of wel of geen onderzoeken, de mens die rustig uitlegt waarom iets wel of niet zinvol is. De dokter die in een systeem werkt waarin de ene patiënt de andere opvolgt en er tijdsdruk is, die we zelfs meten. Maar de mens die me vertelt dat zijn poli eigenlijk altijd uitloopt. Maar zo zei hij: “ik kan en wil het niet anders, want ik moet de tijd nemen die nodig is voor elk van de patiënten”. Geduldig legde hij alles uit, liet hij stiltes vallen en ervaarde ik dat niet elk moment in woorden gevangen moest worden. En wat als genezing niet meer mogelijk is? Hij leerde me dat hij dan nog probeert kwaliteit van leven toe te voegen in de hoop dat mensen berusting kunnen vinden.
En wat rest mij als bestuurder? Laat ik me vangen door onze systeemwereld die van me vraagt dat ik meet, weet, laat registreren en controleren? Bezig ik termen als “we moeten verzakelijken, efficiënter werken en standaardiseren”? Nee, ik hoop dat bij mij de bestuurder ook samenvalt met de mens, achter de bestuurder. Ik wil spreken over transparantie in én verantwoording afleggen over ons handelen. Maar ik wil ook de mens zijn, die onze artsen en verpleegkundigen professionele ruimte geeft om echt het verschil te maken voor patiënten. Die voor, achter en naast hen staat. En die Den Haag duidelijk maakt dat zorg geen product is en niet aan marktwerking onderhevig moet zijn. Arnold, bedankt voor deze waardevolle les.
Mirjam van ’t Veld