De verkiezingen komen eraan en maken wij het verschil? Natuurlijk maken we het verschil, waarom zouden we er anders aan meedoen! Tienduizenden CDA-leden die het land hoopvol groen laten kleuren hebben er niet voor niets zin in. Tijd voor een radicaal humane politiek. Tijd om onze ‘c’ te laten schitteren. Tijd dus voor onze politiek die scoort omdat ze harten raakt. 
Wat is ook alweer onze basis? We zijn een ‘confessionele partij.’ Als je het zo zegt, breek je er bijna je tanden en tong op stuk. Laten we het dan anders zeggen: we zijn een partij die het in zijn wortels heeft om mensen met elkaar te verbinden en niet uit elkaar te spelen. We zijn radicaal humaan en daarom ook samen-spelers. We weten dat we falen, persoonlijk en samen en juist daarom denken we over politiek in termen van verzoening en hoop. We schrijven niet af en sluiten niet uit. Deze ‘mooie’ woorden vertalen we in een krachtig en realistisch politiek beginsel: we brengen mensen als mensen samen en bouwen het politiek samenleven op vanuit de kleinste en dus meest persoonlijke banden. Voor ons geen overheid die een lapmiddel is voor anonimiteit en een gebrek aan vertrouwen in de mens als eigen organisator van zijn of haar samenleven. Schokbestendig samenleven en een overheid met draagvlak veronderstelt subsidiariteit (van onderop organiseren van de samenleving) én morele normen als de basis waarop burgers zich tot elkaar verhouden. Wetten en regels zijn er alleen om voorwaarden te scheppen, om verheldering te bieden waar dat nodig is en om processen te begeleiden. We stellen vier beginselen en drie krachtlijnen voor.
Vier beginselen voor een radicaal humane politiek
1. Proces gaat voor resultaat. De manier waarop dingen tot stand komen bepaalt de waarde voor het resultaat; we zijn immers constant in ontwikkeling. We bouwen geen zekerheden, maar vertrouwen dat we samen steeds zo onderweg zijn dat niemand een ‘niemand’ wordt.
2. Geheel gaat boven delen. De mens is altijd mens in een samenleving. De samenleving is geen collectief dat vervreemdt, maar een relatie die verbindt en identiteit geeft. Mensen zijn als cellen in een organisme. Als we onszelf opbreken en als aparte cellen beschouwen, gaan we kapot. Onbalans in een samenleving leidt tot onrechtvaardigheid en afbrokkelen van solidariteit.
3. Concrete gaat voor het abstracte. Een samenleving bestaat uit concrete mensen die nooit samenvallen met een profiel of een juridische categorisering. Wijsheid gaat voor de leer, vrijheid voor de wet.
4. Gemeenschap gaat voor conflict. Tegenstellingen en discussies horen bij samenleven. Vijanddenken en (groeps-)egoïsme vernietigen het samenleven. Onderwijs is het belangrijkste instrument om hierin op te voeden: het aanleren van onderzoekend, intelligent, redelijk, verantwoord en dus gewetensvol omgaan met de wereld, jezelf en anderen.
Drie CDA-krachtlijnen voor de komende jaren: draagvlak, vertrouwen, realisme.
1. Meer samenleving, minder ‘organisatie.’ De overheid is te ver af komen te staan van de burger. Het vertrouwen in de politiek is tot een nulpunt gedaald. Wij kiezen resoluut voor een ont-managen van de overheid. Ze krijgt weer een gezicht terug in een lokale overheid die deel uitmaakt van reële samenlevingsverbanden: dorp, regio, stad. We geven mensen regie terug over hun samenleven door zelforganisatie te stimuleren. We maken professionals weer verantwoordelijk voor de manier waarop ze hun tijd besteden en hun budgetten beheren. Juf en meester in de klas verlossen we van het leerlingvolgsysteem, de arts en verpleegkundige van een demotiverende bureaucratie.
2. Meer vertrouwen, minder controle. Angst is een slechte raadgever. We leven in een onzekere wereld en we weten van terreur en bedreigingen. Als we kiezen voor angst verkleinen we ons leven en maken we het samenleven loodzwaar. Daarom kiezen we voor een ethiek van risico’s nemen. We offeren onze kostbare vrijheid niet op voor de schijn van veiligheid door ongebreidelde informatievergaring en excessieve controle. Hoe doen we dat? We zorgen ervoor dat we als overheid met iedereen in de samenleving bekend zijn. We rekenen groepen niet aan wat individuen binnen een groep misdoen.
3. Moedig realistisch. De wereld is wat ze is. Demografie, ecologische en sociale onrust door ingrijpende veranderingen in klimaat en technologie en oplopende internationale spanningen zijn een gegeven. We kunnen ze niet wegwensen. Een schokbestendige samenleving vraagt om gevoelde en realistische solidariteit. De alom geconstateerde groeiende kloof tussen ‘hoger’ en ‘lager’ opgeleiden ontwricht de samenleving en leidt tot maatschappelijke uitsluiting. Het is de belangrijkste emancipatie van dit moment. Iedereen moet mee kunnen doen en voor iedereen is een plaats. We kiezen voor een benadering van de economie waarin mens, kapitaal en milieu evenredige aandeelhouders zijn.
De schitterende “C”
De C van ons CDA staat voor compassie en community: gevoel en betrokkenheid op elkaar omdat we samen deze wereld als ons gemeenschappelijk huis bewonen en onze eigen ruimte inrichten in Nederland. De C staat ook voor cor-dare, we leven met ons hart naar de ander toe: we hechten een absoluut belang aan ieder mens. Voor ons is ieder mens een iemand en nooit een niemand of een niets. De C staat voor Credo, het hart overgeven aan een liefde die ons omvat en ons resoluut naar de toekomst keert als een belofte. Samen genomen staat de C voor een levenshouding waarin dankbaarheid de bron is voor je denken en voelen, de behoeder van humaniteit en de grond voor een duurzaam en echt geluk.
Wie die dankbaarheid in gebed beleeft en in eredienst tot uitdrukking brengt om zo de ander als een naaste te verwelkomen in het eigen leven, die heeft bij ons thuis.
dr. M.A.L.(Matthieu) Wagemaker is priester van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Hij is als theoloog verbonden aan verschillende kerkelijke opleidingen en binnen het bisdom belast met de verantwoordelijkheid voor evangelisatie en internationale samenwerking
drs. H.P.L. (Hans) Van den Heuvel is manager Beleid & Communicatie bij brancheorganisatie VBO. Hij studeerde geschiedenis, was vice-voorzitter van het CDJA en won de Jan Peter Balkenende Award voor zijn inzet voor de katholieke traditie binnen de christendemocratie.