Het nieuwe jaar 2021 is voor veel mensen een jaar van hoop. Een jaar waarin we na het verslaan van het coronavirus eindelijk de normale gang van zaken weer op kunnen pakken. Dat geldt ook voor China, dat weer door kan gaan met het grootschalig opkopen van Europese bedrijven. Zo kopte nu.nl op 6 januari dat ‘Chinezen azen op overname Airfryer en Senseo’. Eerder vielen bedrijven als Volvo, Pirelli, en Piraeus, de grootste haven van Griekenland, al ten prooi aan Chinese bedrijven. In 2021 lijkt China dus weer door te gaan met de excessieve opkooppraktijken.

Chinese investeringen
Vooralsnog leek Europa zich gelukkig te prijzen: Chinese investeringen leveren veel geld op. ING wees onlangs in het Financieel Dagblad op het potentieel van samenwerking tussen Nederlandse en Chinese bedrijven, nu een toenemend aantal Chinese bedrijven stevig investeert en China ‘Nederland als een efficiënte gateway naar Europa ziet’. De Nederlandse inzet in 2013 was om China belanghebbende te maken in de bestaande internationale orde. Het nieuwsbericht op nu.nl getuigt ervan dat deze ontwikkeling zich onverminderd doorzet. Maar is deze ontwikkeling niet eerder een dreiging dan een kans?

‘In de Coronacrisis bleek pijnlijk dat Europa inmiddels veel te afhankelijk is van de Chinese maakindustrie.’

Naar een nieuwe strategie
In 2019 presenteerde het kabinet haar Chinastrategie ‘Nederland-China: een nieuwe balans’. De Nederlandse positionering ten opzichte van China is echter diplomatiek omslachtig en mist diepgang en durf. In de woorden van Theodore Roosevelt ‘speak softly but carry a big stick’ mist de strategie dat laatste. Het CDA zou het voortouw moeten nemen in het formuleren van een Nederlandse en Europese strategie die uitgaat van wederkerigheid. Een strategie die niet alleen wijst op oneerlijke handelspraktijken, maar ook op het beschermen van de eigen economie. Zo zou Europa af kunnen dwingen dat Chinese bedrijven alleen Europese bedrijven over mogen nemen als dit ook vice versa geldt: Europese bedrijven moeten de ruimte krijgen om te ondernemen in China, met bescherming van patenten, copyrights en intellectueel eigendom. We zouden niet alleen minder afhankelijk moeten worden van landen als Rusland en Saoedi Arabië voor olie en gas, maar ook minder afhankelijkheid van Chinese productie moeten nastreven. Het pleiten voor meer ‘made in Europe’ zoals in het CDA-verkiezingsprogramma staat, is hier een goed voorbeeld van.

‘Het CDA zou het voortouw moeten nemen in het formuleren van een Nederlandse en Europese strategie die uitgaat van wederkerigheid.’

Het pompen van miljarden in havens zoals Piraeus, maar ook Trieste en Genua is een bewuste strategie om de Rotterdamse haven klein te krijgen, stelt hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden Rob de Wijk. In het Algemeen Dagblad betoogt hij dat de Chinese strategie Europa wil verdelen door het voor investeringen en leningen afhankelijk te maken van China. Op deze manier kan Europa geen vuist meer maken. Annexatie zonder oorlog. Maar zelfs zonder deze bewuste strategie leidt de huidige Europese afhankelijkheid van China tot kwetsbaarheid. In de coronacrisis bleek pijnlijk dat Europa inmiddels veel te afhankelijk is van de Chinese maakindustrie. Medische apparatuur en medicijnen bleken slechts beperkt in Europa te worden gemaakt.

‘We zouden niet alleen minder afhankelijk moeten worden van landen als Rusland en Saoedi Arabië voor olie en gas, maar ook minder afhankelijkheid van Chinese productie moeten nastreven.‘

In 2019 sprak toenmalig Eurocommissaris Jyrki Katainen de hoop uit dat EU-leiders willen praten over het belang van eensgezindheid als het gaat om de benadering van China. Deze gezamenlijkheid dient zich niet te beperken tot een politiek overleg, maar dient in samenwerking met bedrijven, en de wetenschap te gebeuren.  Journalist Joan Veldkamp pleit in dit opzicht voor een China Instituut waarin wetenschappers, zakenmensen, journalisten en beleidsmakers hun ervaringen delen. Op deze manier blijft kennis over China up to date, zonder Chinese inmenging.

2021 is het jaar van opbouw en voorzichtige vooruitzichten naar een nieuwe economie. Laat het CDA voor op lopen in een veilige economie waarin zowel Nederland als Europa alert reageren op Chinese expansiedrift. In de Chinese astrologie markeert 2021 de overgang van het jaar van de Rat naar het jaar van de Os. Laten we als EU de koe bij de horens vatten om te voorkomen dat we worden veroordeeld tot een rol als onderaannemer van de Chinezen.