Recent CBS-onderzoek geeft aan dat Nederlanders meer vertrouwen krijgen in banken, grote bedrijven en in hun medemensen. Prachtig! Opvallend is alleen dat we kerken steeds minder vertrouwen, minder zelfs dan bijvoorbeeld pers en media. Theoloog en commentator Jan-Willem Wits duidde dit bij Radio 1 als gevolg van het verschil dat mensen waarnemen tussen de principes en het gedrag van religieuze instituties. Kerkelijke leiders laten in hun handel en wandel niet de barmhartigheid, de nederigheid of de verantwoordelijkheid zien die ze prediken. Ik ben geneigd om de Paus op dit punt als uitzondering te zien, maar blijkbaar kan zelfs hij – althans in Nederland- het afbrokkelend vertrouwen op dit punt niet herstellen.

Kroonjuweel

D66 coryfee Boris van der Ham toonde zich onlangs kritisch over het kabinetsbesluit om het referendum af te schaffen. Met hem uitten voorstanders van referenda hun verontwaardiging. Maar niet alleen voorstanders: maatschappijbreed worden er op z’n minst vraagtekens gezet bij het feit dat juist een D66 minister de teloorgang van het eigen kroonjuweel uitvoert. De kloof tussen ideaal en gedrag, zelfs na een coalitie-onderhandeling, is voor een flink aantal mensen onverteerbaar.

Gas-issue

Ook minister Wiebes (EZK) heeft een geloofwaardigheids-issue. Na zijn stoere besluit om de gaskraan verder dicht te draaien, draalt hij met de versterking van de huizen in het winningsgebied. Dat hij daarmee afstand lijkt te nemen van zijn eerdere houding om voor de Groningers pal te staan,  wordt hem zwaar aangerekend. Het was voor nationaal coördinator Hans Alders zelfs reden om op te stappen. Zomaar drie voorbeelden uit de actualiteit, van een steeds zichtbaarder wordende trend: de discrepantie tussen idealen en gedrag valt op en tast de geloofwaardigheid aan. Zelfs in onze polderdemocratie lijkt het ideaal aan waarde te winnen ten koste van het compromis.

Walk the Talk

In het politieke spectrum worden principes, waarden en idealen vooral actief uitgedragen door de Christendemocratie. “Walk the talk” zei oud premier Jan Peter Balkende al: breng in praktijk wat je in theorie bepleit. Het is dus opletten geblazen, want het electoraat doet dat ook. Met verkiezingen in Europa en voor de provincies in het verschiet is het goed om hier bij stil te staan. Laten we als christendemocraten dus kijken naar wat we écht met overtuiging uit willen dragen en ons niet teveel laten verleiden door wat (we aannemen dat) kiezers wensen. Laten we programmatisch zijn op onze eigen uitgangspunten en niet teveel kijken naar wat andere partijen zeggen. Laten we een overtuigde lijn trekken naar de toekomst en niet teveel meewaaien met collectieve hypes.

Trouw zijn aan idealen

Het valt niet te vermijden om in dit kader het woord ‘authenticiteit’ te laten vallen. Jaren geleden rondde ik mijn studie Nederlands af met een scriptie over eerlijkheid, oprechtheid en authenticiteit in de 18e eeuwse literatuur. Ik weet er niet heel veel meer van, maar één van de conclusies was dat de 18e eeuwers het trouw zijn aan jezelf als voorwaarde zagen voor het vertrouwen dat anderen je schenken. Gezien de aangehaalde voorbeelden is deze gedacht springlevend. Wie het vertrouwen van de kiezer wil, moet vooral trouw zijn aan de eigen idealen en zich niet uitleveren aan de kiezer. Ik hoop van harte dat het CDA dit meeneemt bij de uitwerking van haar komende verkiezingsprogramma’s.

Marieke van der Werf. Marieke was van januari 2011 tot en met september 2012 lid van de CDA-fractie in de Tweede Kamer. In haar portefeuille had zij de beleidsterreinen duurzame ontwikkeling, energie en cultuur.